Dit voorjaar staat een bijzonder natuurfenomeen op het programma in de Verenigde Staten. In meerdere staten zullen triljoenen periodieke cicaden uit de grond kruipen — en sommige zijn zombie-achtig door een seksueel overdraagbare schimmel die ze verandert in hyperseksuele insecten.
Twee broedsels tegelijk
Normaal gesproken verschijnen deze cicaden slechts eens in de 13 of 17 jaar. Maar dit jaar is uniek: twee broedsels — Brood XIX (13 jaar) en Brood XIII (17 jaar) — zullen tegelijk uitkomen. Brood XIX komt vooral voor in het zuidoosten, waaronder Georgia, en Brood XIII verschijnt in staten als Illinois. De combinatie zorgt voor een explosieve toename van het aantal cicaden — iets wat in generaties niet is voorgekomen.
Seksueel overdraagbare schimmel
Volgens Matthew Kasson, mycoloog aan de West Virginia University, kunnen beide broedsels geïnfecteerd raken met een schimmel genaamd Massospora cicadina. Zodra de cicaden uit de grond komen en hun volwassen vorm aannemen, begint de schimmel zich te ontwikkelen. Binnen tien dagen barst de achterkant van hun lichaam open en verschijnt er een witte, kalkachtige prop — de schimmel — die hun genitaliën vernietigt.
Hyperseksueel gedrag en bizarre trucs
Wat het nog vreemder maakt, is dat de geïnfecteerde cicaden zich blijven gedragen alsof ze gezond zijn. Ze vliegen, lopen rond, en proberen te paren — ondanks dat hun achterwerk volledig is overgenomen door de schimmel. Kasson vermoedt dat de schimmel amfetamines aanmaakt, wat zorgt voor extra energie en activiteit.
Mannetjescicaden vertonen opvallend gedrag: ze proberen niet alleen vrouwtjes te versieren, maar doen zich ook voor als vrouwtjes om andere mannetjes aan te trekken. Die misleiding verdubbelt het aantal contacten dat een geïnfecteerd insect heeft, en vergroot daarmee de verspreiding van de schimmel.
Een seksueel overdraagbare schimmel
Normaal gebruiken mannelijke cicaden harde geluiden om vrouwtjes aan te trekken, terwijl de vrouwtjes met hun vleugels fladderen om interesse te tonen. De schimmel verandert dit gedrag: geïnfecteerde mannetjes beginnen hun vleugels als een vrouwtje te gebruiken, waardoor andere mannetjes op hen afkomen. Op die manier verspreidt de schimmel zich als een soa, zegt Kasson.
Verspreiding begint onder de grond
De oorsprong van de schimmel blijft een mysterie. Waarschijnlijk verspreiden de sporen zich via dode cicaden in de grond, waarna de larven ondergronds geïnfecteerd raken. In de weken voordat de cicaden uitkomen, wachten ze vlak onder de oppervlakte tot de temperatuur 18 graden Celsius bereikt. Op dat moment barst het spektakel los.
De schimmel als marionettenspeler
Wat deze schimmel zo bijzonder maakt, is dat hij zijn gastheer niet meteen doodt. Kasson noemt het een “puppet master”. De schimmel houdt de cicade in leven — ondanks dat soms een derde van zijn lichaam al is vervangen door schimmel — om zich optimaal te kunnen verspreiden. Pas als de schimmel zijn werk heeft gedaan, sterft het insect.
Effect op andere dieren?
Over de impact op andere dieren is nog weinig bekend. Kasson vermoedt dat sommige stoffen die de schimmel aanmaakt giftig kunnen zijn. “We zien dat vogels, slangen en andere dieren de cicaden massaal opeten,” zegt hij. “Het is mogelijk dat die stoffen effect hebben, maar minder dan vijf procent van de cicaden is daadwerkelijk besmet.”
Bizar én fascinerend
Het idee van triljoenen cicaden waarvan een deel als wandelende zombies rondloopt, klinkt als een horrorfilm. Toch is het puur natuur. De schimmel, die miljoenen jaren nodig had om zijn bizarre strategie te ontwikkelen, maakt handig gebruik van het unieke levensritme van deze insecten.
Wat vind jij van deze zombiecicaden met soa-achtige schimmels? Laat je reactie achter op onze Facebookpagina en praat mee over dit bizarre natuurfenomeen!
