In Afrika is er grote bezorgdheid over een nieuwe, dodelijker variant van het mpox-virus, voorheen bekend als apenpokken. De Democratische Republiek Congo is het epicentrum van deze uitbraak. Het virus verspreidt zich snel en heeft inmiddels tien Afrikaanse landen bereikt.
Mpox wordt veroorzaakt door het apenpokkenvirus, dat van mens op mens of van dier op mens wordt overgedragen via fysiek contact. De ziekte kan leiden tot ernstige symptomen zoals hoofdpijn, koorts, en huiduitslag die overgaat in blaasjes of pusbulten. Meer dan 3 procent van de patiënten overlijdt eraan, vooral kinderen onder de 15 jaar.
Het virus werd voor het eerst ontdekt in Congo in 1970. Tot twee jaar geleden waren uitbraken beperkt tot kleine haarden in Afrika. Het virus verspreidde zich via wilde dieren naar mensen tijdens het jagen of het bereiden van besmet vlees. Sinds 2022 verspreidt mpox zich ook meer onder mensen, vooral tussen mannen met meerdere mannelijke sekspartners.
In 2022 verspreidde een mildere variant van mpox zich naar 110 landen, waaronder Nederland. Tienduizenden mensen raakten besmet, maar er vielen geen dodelijke slachtoffers. In Nederland zijn tot 27 juni 1306 gevallen van mpox geregistreerd, volgens het RIVM.
Volgens het gezondheidsagentschap van de Afrikaanse Unie is er nu een nieuwe, veel besmettelijker variant van mpox. Dit jaar zijn al 15.000 besmettingen geregistreerd, met 511 dodelijke gevallen. Vooral in het oosten van Congo, maar ook in Burundi, Kenia, Rwanda, Oeganda, Marokko, Egypte, Nigeria, en Zuid-Afrika zijn gevallen gemeld.
De nieuwe variant veroorzaakt ernstige complicaties, zoals miskramen en sterfte, vooral onder kinderen. Artsen Zonder Grenzen meldt dat een genetische mutatie in de Congolese provincie Zuid-Kivu het virus gemakkelijker van mens op mens overbrengt. Dit gebeurde eerder niet in Congo, maar wel in West-Afrikaanse landen.
Mpox begint vaak met koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, en rillingen. Na enkele dagen verschijnen er huidvlekken die overgaan in blaasjes of pusbulten. Hoewel de ziekte meestal mild verloopt, kan het dodelijk zijn voor mensen met een verzwakt immuunsysteem of bij ontstekingen van de hartspier of hersenen.
De Congolese overheid heeft twee soorten vaccins goedgekeurd en probeert deze te verkrijgen. Tot nu toe is dat niet gelukt, ondanks inspanningen en onderhandelingen. De noodtoestand uitgeroepen door de Afrikaanse Unie kan de situatie snel veranderen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) roept op tot meer vaccins voor Afrika.
Volgens CDC-voorzitter Jean Kaseya is de noodtoestand een dringende oproep tot actie. “We moeten deze plaag indammen en uitroeien,” zei hij tijdens een persconferentie. Onderzoek, isolatie van besmette personen, voorlichting, en medische zorg zijn cruciaal. Vaccins kunnen grote groepen mensen beschermen en levens redden.
In Nederland liep er van 2022 tot het najaar van 2023 een vaccinatiecampagne tegen mpox. Deze was gericht op risicogroepen zoals mannen die seks hebben met mannen, transgenders, en sekswerkers. Momenteel is het niet mogelijk om op eigen initiatief te worden gevaccineerd. Bij klachten wordt aangeraden om contact op te nemen met de GGD of huisarts en seksueel contact en huid-op-huidcontact te vermijden totdat de testuitslag bekend is.
Als je naar een land in Afrika reist waar mpox voorkomt, wordt geadviseerd om geen contact te hebben met zieke mensen of dieren. Deel ook geen beddengoed of kleding met zieke personen. Er is geen vaccin beschikbaar voor reizigers in Nederland. Het is belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen en gezondheidsadvies te volgen.
