Het aantal sigaretten dat in Nederland wordt gerookt maar uit het buitenland komt, is in de laatste maanden van 2024 flink toegenomen. Ongeveer 44 procent van de sigarettenpakjes werd niet in Nederland gekocht. Dit is een flinke stijging vergeleken met een jaar eerder, toen dat percentage nog rond de 25 procent lag.
Dit blijkt uit onderzoek van bureau WSPM, dat het onderzoek uitvoerde in opdracht van de tabaksindustrie. Het bureau onderzoekt weggegooide sigarettenpakjes en kijkt twee keer per jaar waar deze vandaan komen en of ze legaal zijn geproduceerd.
Veel Nederlanders kopen hun sigaretten in het buitenland, vooral in de buurlanden Duitsland en België. In grensgebieden zoals Zuid-Limburg, Noord-Brabant en de Achterhoek halen veel mensen hun sigaretten net over de grens. Daarnaast zijn Luxemburg en Polen populaire bestemmingen voor het aanschaffen van goedkopere sigaretten. In Oost-Europese landen, zoals Polen, zijn de prijzen voor tabaksproducten vaak nog lager dan in de directe buurlanden. Het prijsverschil tussen Nederland en deze landen, voornamelijk door accijnsverschillen, motiveert rokers om hun sigaretten in het buitenland te kopen.
Grote prijsverschillen als oorzaak
De sterke toename van buitenlandse sigaretten heeft vooral te maken met het grote verschil in accijnzen tussen Nederland en andere landen. “Dit is de grootste stijging die we ooit hebben gezien,” zegt Jan Hein Sträter, directeur van de branchevereniging voor sigarettenfabrikanten (VSK). Volgens hem stoppen rokers niet met roken, maar zoeken ze goedkopere sigaretten. Ze kopen deze legaal in buurlanden of illegaal via smokkelroutes.
Vooral in de grensstreken, zoals Zuid-Limburg, Noord-Brabant en de Achterhoek, halen veel mensen hun sigaretten net over de grens. In veel grensplaatsen komt zelfs meer dan de helft van de gerookte sigaretten uit het buitenland. Maar ook in andere delen van Nederland, zoals de Randstad, worden buitenlandse sigaretten steeds populairder.
Waarschuwingen en gevolgen
Volgens Sträter waarschuwt de sigarettenbranche hier al jaren voor. Hij vreest dat uiteindelijk de Nederlandse overheid en winkeliers hier de negatieve gevolgen van zullen voelen.
Toch lijkt de Nederlandse schatkist nog niet direct geraakt te worden door de grote hoeveelheid sigaretten die uit het buitenland worden gehaald. In 2023 berekende het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) dat de overheid juist meer inkomsten uit tabaksaccijnzen had dan voorheen. In dat jaar kwam er 3,1 miljard euro binnen aan accijnzen op tabak, terwijl dat in 2019, voor de coronacrisis, nog 2,6 miljard euro was.
