Uit het meest recente jaarverslag van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) blijkt dat Nederland zich momenteel in een uiterst kwetsbare positie bevindt. Ons land bevindt zich in een schemergebied tussen vrede en oorlog, waarbij vooral hybride dreigingen vanuit andere landen een steeds grotere rol spelen. Directeur Peter Reesink waarschuwt dat statelijke actoren steeds vaker op geraffineerde wijze proberen de Nederlandse samenleving te destabiliseren.
Rusland als belangrijkste dreiging
Rusland vormt volgens de MIVD de grootste bedreiging voor de Nederlandse veiligheid. Vanuit het Kremlin is Nederland een interessant doelwit vanwege onze prominente rol in de internationale coalitie die Oekraïne ondersteunt, en vanwege de aanwezigheid van strategisch belangrijke organisaties op ons grondgebied. Denk daarbij aan het Internationaal Strafhof in Den Haag en diverse hightech bedrijven die essentiële technologie leveren aan de NAVO en andere westerse partners.
De agressiviteit van Rusland lijkt bovendien toe te nemen. Volgens Reesink zien we steeds meer provocaties en directe acties gericht tegen Europese militaire en logistieke doelen. Daarbij gaat het niet alleen om traditionele militaire dreigingen, maar ook om cyberaanvallen en mogelijke sabotages van infrastructuur. Rusland is volgens de MIVD niet alleen bezig met intimidatie, maar bereidt zich duidelijk voor op escalatie indien dat voor hen gunstig uitkomt.
Waakzaamheid blijft nodig, ook na Oekraïne
Een belangrijk punt uit het jaarverslag is dat de dreiging vanuit Rusland niet zomaar verdwijnt wanneer de oorlog in Oekraïne eenmaal beëindigd wordt. Reesink waarschuwt expliciet dat de spanningen zullen voortduren en dat Nederland daarom op lange termijn maatregelen moet nemen. De MIVD pleit voor een versterking van Europese militaire capaciteiten en meer investeringen in defensie, zodat een geloofwaardige afschrikking ontstaat. Mocht het onverhoopt tot een gewapend conflict komen, dan moet Nederland hierop voorbereid zijn.
Primeur: cybersabotage in Nederland
Opvallend is dat Nederland in 2024 te maken kreeg met een unieke gebeurtenis op het gebied van digitale veiligheid. Voor het eerst werd een succesvolle cybersabotage uitgevoerd op een Nederlands openbaar systeem, al maakt de MIVD niet bekend om welke instelling het precies gaat. Tegelijkertijd werd een andere grootschalige Russische cyberaanval op vitale infrastructuur tijdig afgeslagen, vooral dankzij het alerte handelen van het slachtoffer zelf. Dit benadrukt hoe essentieel een hoge staat van paraatheid en goede beveiligingsmaatregelen zijn.
Naast cyberaanvallen blijkt Rusland ook fysiek actief. Russische eenheden hebben volgens de MIVD nauwkeurig informatie verzameld over cruciale infrastructuur op en rond de Noordzee. Deze informatieverzameling wijst erop dat Rusland voorbereidende stappen zet om mogelijk sabotagedaden uit te voeren in tijden van verhoogde spanning of conflict.
China als serieuze cyberspion
Rusland staat niet alleen. Ook China is zeer actief op het vlak van digitale spionage, vooral gericht op de defensie-industrie. Een berucht Chinees hackerscollectief, bekend onder de naam Salt Typhoon, wist langdurig toegang te verkrijgen tot wereldwijd verspreide gevoelige netwerken. De MIVD sluit niet uit dat ook Europese, en daarmee Nederlandse, defensienetwerken getroffen zijn. De dreiging vanuit China vraagt volgens de MIVD om voortdurende alertheid en investering in cyberveiligheid.
Extremisme binnen Defensie onderzocht
Naast buitenlandse dreigingen onderzocht de MIVD opnieuw extremistische sympathieën binnen de eigen defensieorganisatie. Hoewel er geen bewijs is voor georganiseerde extreemrechtse structuren binnen Defensie, zijn er zorgen. Bij enkele individuele (aspirant-)medewerkers blijken sympathieën te bestaan voor antidemocratische en zelfs pro-Russische overtuigingen. Dit vormt een interne kwetsbaarheid die de MIVD uiterst serieus neemt.
Noodzaak voor verhoogde weerbaarheid
De centrale boodschap uit het MIVD-rapport is helder: Nederland bevindt zich niet aan de zijlijn, maar staat midden in een complex geopolitiek krachtenveld waarin de grens tussen oorlog en vrede steeds moeilijker te trekken is. De toenemende hybride dreigingen vanuit Rusland en China vragen volgens directeur Reesink om een aanzienlijke versterking van de Nederlandse weerbaarheid. Daarbij zijn nauwe samenwerking met Europese partners en voortdurende waakzaamheid essentieel om de stabiliteit en veiligheid van ons land te waarborgen.
In deze veranderende wereld kan Nederland het zich niet permitteren om af te wachten. De boodschap is duidelijk: waakzaamheid en adequate voorbereiding zijn noodzakelijk om een veilige toekomst te kunnen garanderen.
