Vandaag markeert een beladen moment in de Nederlandse geschiedenis: het is precies 23 jaar geleden dat politicus Pim Fortuyn werd vermoord. Op 6 mei 2002 schoot Volkert van der Graaf, destijds een radicale milieuactivist, Fortuyn van dichtbij neer op het Mediapark in Hilversum, kort na een radio-interview. De schok was immens. Nederland verloor niet alleen een markante politicus, maar werd ook abrupt wakker geschud over de harde realiteit van politiek geweld.
De moord en het motief
Van der Graaf gaf later aan dat hij handelde uit ‘zelfverdediging tegen fascisme’. Hij zag Fortuyns groeiende populariteit als een gevaar voor de democratie en voor minderheden in Nederland. Het was een daad die de samenleving moest beschermen, zo stelde hij zelf. Maar voor de meeste Nederlanders was het niet minder dan koelbloedige moord.
Fortuyn, met zijn flamboyante stijl en uitgesproken standpunten over immigratie en islam, was in 2002 hard op weg om een grote politieke verschuiving in gang te zetten. Zijn plotselinge dood liet niet alleen een gat achter in de politieke arena, maar veroorzaakte ook verdeeldheid, woede en langdurige maatschappelijke discussie.
Veroordeling en gevangenisstraf
Van der Graaf werd na een intensief proces veroordeeld tot 18 jaar gevangenisstraf. Toch zat hij uiteindelijk ‘slechts’ 12 jaar uit, omdat hij in 2014 voorwaardelijk vrijkwam. Destijds was dat al omstreden: veel mensen vonden dat hij, gezien de ernst van zijn daad, nooit meer vrij had mogen komen.
Sinds 2020 is hij volledig vrij. Dat betekent: geen meldplicht meer, geen toezicht, geen beperkingen. Juridisch gezien is hij gewoon weer een vrij man, al weet iedereen dat er een zwaar beladen naam aan hem kleeft.
Spot in het park
Vandaag gaat er een opmerkelijk beeld rond. Volkert van der Graaf werd joggend gespot in een park in Apeldoorn. Terwijl Nederland stilstaat bij de moord op Fortuyn, huppelt de dader fluitend en in sportoutfit door het groen. Een voorbijganger riep zelfs: “Hey Volkert, alles goed jongen?” waarop Van der Graaf alleen met een opgestoken duim antwoordde. Het is een pijnlijk contrast: waar Fortuyn zijn leven verloor, kan zijn moordenaar nu vrij door het leven gaan.
Ophef en verontwaardiging
Op sociale media lopen de reacties uiteen. Sommigen zijn woedend en vragen zich af hoe het kan dat iemand met zo’n verleden zich zomaar vrij door het park kan bewegen. “Wat een klap in het gezicht van de familie Fortuyn en zijn aanhangers,” schrijft iemand. Anderen wijzen erop dat Van der Graaf zijn straf nu eenmaal heeft uitgezeten en dat het rechtssysteem hem niet voor eeuwig kan vastbinden. Toch blijft de emotionele lading groot.
Hoe kijkt Nederland hier nu tegenaan?
De discussie over Van der Graaf’s vrijlating laaide al meerdere keren op, vooral toen hij in 2014 vrijkwam. Toen werden er voorwaarden aan hem gesteld, zoals een meldplicht, een gebiedsverbod en een verbod op contact met de media. Inmiddels zijn al die voorwaarden opgeheven. Juridisch gezien is hij dus een vrij man, maar maatschappelijk blijft het ingewikkeld.
Veel mensen vragen zich af: kan iemand die een politieke moord pleegde ooit echt weer ‘gewoon’ deelnemen aan de maatschappij? Het beeld van een joggende Van der Graaf roept niet alleen woede op, maar ook ongemak en morele vragen. Hoever reikt vergeving? Kan de samenleving iemand als Volkert van der Graaf ooit echt zien als ‘vrij man’?
Geen reactie van Van der Graaf zelf
Van der Graaf zelf houdt zich sinds zijn vrijlating stil. Hij geeft geen interviews, treedt niet naar buiten in de media en lijkt vooral bezig te zijn met een zo onopvallend mogelijk bestaan. Toch lukt dat niet altijd — en zeker op een dag als vandaag schiet hij opnieuw in het vizier van publiek en media.
Video via: X/gerarddeboer
De erfenis van Fortuyn
Ondertussen blijft Pim Fortuyn voor velen een icoon. Zijn ideeën over immigratie, integratie en vrijheid van meningsuiting leven voort in verschillende politieke partijen en discussies. Elk jaar op 6 mei worden er bloemen gelegd bij zijn standbeeld in Rotterdam en spreken politici en burgers hun respect uit.
Het blijft een pijnlijk gegeven dat Fortuyn nooit meer zal kunnen spreken of handelen, terwijl zijn moordenaar weer kan hardlopen in het park. En dat zal waarschijnlijk altijd voor ongemak zorgen — hoe vaak Volkert van der Graaf ook met een duim omhoog langsjogt.
👉 Wat vind jij: hoort iemand als Volkert van der Graaf ooit weer vrij over straat te kunnen gaan? Praat mee op onze Facebookpagina! 💬
