Steeds meer onderzoeken leggen nieuwe informatie bloot over de effectiviteit van coronavaccins, en recent onderzoek werpt nu een kritische blik op het AstraZeneca-vaccin.
Waar eerder werd aangenomen dat dit vaccin bescherming bood tegen het coronavirus, blijkt nu dat die bescherming mogelijk minder sterk is dan gedacht. Vooral de mate van bescherming in de neus – de plek waar het virus meestal binnendringt – roept serieuze vragen op. Dit onderzoek brengt verontrustende inzichten die relevant zijn voor miljoenen mensen wereldwijd.
Het immuunsysteem vormt de eerste verdedigingslinie tegen ziekteverwekkers via antilichamen, waaronder die in de neusholte. Juist daar vindt vaak de eerste besmetting plaats wanneer het coronavirus via de luchtwegen het lichaam binnendringt.
Uit het onderzoek blijkt dat het AstraZeneca-vaccin aanzienlijk minder effectief is in het opwekken van deze lokale antilichamen dan bijvoorbeeld het Pfizer-vaccin.
Terwijl 96 procent van de proefpersonen met Pfizer antilichamen in de neus ontwikkelde, was dat bij AstraZeneca slechts 59 procent. Dit verschil heeft grote implicaties voor de effectiviteit van het vaccin bij het voorkomen van besmetting en verspreiding.
De beschermende werking van antilichamen zit niet alleen in hun aanwezigheid, maar ook in hun kracht. Bij de proefpersonen die het Pfizer-vaccin ontvingen, bleken de antilichamen in de neus ook sterker in het neutraliseren van het virus.
Ze waren beter in staat het spike-eiwit – waarmee het virus zich hecht aan menselijke cellen – onschadelijk te maken. AstraZeneca viel op dit punt duidelijk uit de toon. Hierdoor rijst de vraag in hoeverre dit vaccin daadwerkelijk voorkomt dat gevaccineerde personen het virus doorgeven aan anderen, zelfs als zij zelf geen klachten ervaren.
Opvallend is dat eerdere besmettingen met het coronavirus nauwelijks invloed leken te hebben op de lokale immuunrespons. Of iemand nu wel of niet al eens covid heeft doorgemaakt, het type vaccin bleek bepalend voor de hoeveelheid en effectiviteit van de antilichamen in de neus.
Dat werpt een nieuw licht op het idee dat hybride immuniteit – een combinatie van infectie en vaccinatie – altijd een voordeel zou bieden. In dit geval is het type vaccin simpelweg doorslaggevend.
Deze resultaten onderstrepen het belang van verder onderzoek naar zogeheten neusimmuniteit. In plaats van alleen te kijken naar antistoffen in het bloed, is het cruciaal om ook de immuunreactie in de slijmvliezen van de luchtwegen te meten. Juist daar speelt de eerste afweer zich af.
Zolang het virus zich blijft ontwikkelen en nieuwe varianten ontstaan, kunnen we het ons niet veroorloven om belangrijke details als deze over het hoofd te zien. De wetenschap heeft hier nog veel werk te verrichten.
Ondertussen is het belangrijk dat mensen zich niet alleen laten leiden door hun vaccinatiestatus, maar ook alert blijven op de bescherming die hun vaccin werkelijk biedt.
Beschermende maatregelen zoals afstand houden, ventileren en testen bij klachten blijven noodzakelijk, zeker voor wie een vaccin heeft ontvangen met een lagere lokale effectiviteit. Gezondheidsautoriteiten raden bovendien aan om boosterprikken te overwegen, zeker voor kwetsbare groepen en ouderen.
Het is duidelijk dat niet elk vaccin hetzelfde werkt, en dat sommige vaccins zoals Pfizer sterker zijn in het creëren van een beschermende barrière tegen het virus.
AstraZeneca mag dan effectief zijn in het voorkomen van ernstige ziekte, maar als het gaat om besmetting voorkomen, lijkt het vaccin in het nadeel. Dat vraagt om transparantie van overheden en fabrikanten en bewuste keuzes van burgers op basis van actuele wetenschappelijke inzichten.
Het debat over vaccins is nog lang niet gesloten, en dat is maar goed ook. Met elke nieuwe bevinding komt er meer duidelijkheid over hoe we het virus echt kunnen stoppen.
Daarom is het cruciaal om kritisch te blijven, verder onderzoek te stimuleren en open te staan voor aanpassing van bestaande strategieën. Wie denkt dat we het coronavirus al volledig onder controle hebben, zou zich nog wel eens kunnen vergissen.
Zolang het virus onder ons is, blijft kennis onze krachtigste wapen. Wat vind jij van deze nieuwe bevindingen over het AstraZeneca-vaccin? Laat je mening horen en praat mee op onze Facebookpagina.
