Voor velen is een drankje een vast onderdeel van een gezellige avond, een etentje of een sportwedstrijd. Maar de kritische blik op alcoholgebruik groeit. Nu sigaretten uit de supermarkt verdwenen zijn, rijst de vraag of alcohol de volgende stap is.
Hoewel een glas wijn of bier regelmatig deel uitmaakt van het Nederlandse leven, zijn er zorgen over problematisch alcoholgebruik. De cijfers geven inzicht: bijna 80% van de Nederlandse volwassenen drinkt af en toe alcohol. Maar er zijn ook andere, zorgwekkendere statistieken.
Ongeveer 5% van de bevolking drinkt meer dan de Gezondheidsraad aanbeveelt. Daarnaast drinkt 6,7% van de volwassenen overmatig, wat neerkomt op meer dan 21 glazen per week voor mannen en meer dan 14 glazen voor vrouwen. Hoewel dit percentage is gedaald sinds 2014, blijft het een punt van aandacht.
Een ander probleem is zwaar alcoholgebruik: 7,9% van de Nederlanders consumeert regelmatig minstens zes glazen per keer (mannen) of vier glazen (vrouwen). Dit patroon toont geen tekenen van afname. Bovendien kost alcohol de samenleving jaarlijks tussen de 2,3 en 4,2 miljard euro, zelfs na aftrek van accijnzen.
In landen zoals Noorwegen en Finland is alcohol alleen verkrijgbaar in speciale winkels met beperkte openingstijden. In Nederland daarentegen staan wijn en bier gewoon in de supermarkt naast de frisdrank. Maar is dat nog wel gepast in deze tijd?
Volgens Ninette van Hasselt van het Trimbos Instituut groeit het besef dat alcohol risico’s met zich meebrengt. Hoewel Trimbos geen beleid bepaalt, adviseert het wel over effectieve maatregelen. Eén mogelijkheid is het toevoegen van waarschuwingsetiketten op flessen, iets wat drie op de vijf mensen een goed idee vinden.
Van Hasselt benadrukt ook dat minder verkooppunten en hogere accijnzen kunnen bijdragen aan een gezondere samenleving. Dergelijke maatregelen kunnen ervoor zorgen dat mensen meer bewust omgaan met hun alcoholgebruik.
Een volledig verbod op alcohol in supermarkten lijkt echter nog ver weg. Toch verandert de houding ten opzichte van alcohol, net zoals dat bij roken het geval was. Het duurde twintig jaar voordat sigaretten uit het straatbeeld verdwenen waren. Voor alcohol zal dat proces ook tijd kosten.
Politieke moed is hierbij essentieel. Toen het rookverbod werd ingevoerd, vonden velen het eerst betuttelend. Uiteindelijk bleek het echter prettig om niet meer overal in de rook te staan. Een vergelijkbare verandering kan plaatsvinden met alcohol, bijvoorbeeld door minder overlast en een lagere druk op de zorg.
In sommige Scandinavische landen wordt bier met een lager alcoholpercentage nog wel in supermarkten verkocht, terwijl sterke drank beperkt blijft tot speciale winkels. Van Hasselt denkt dat een soortgelijk systeem ook in Nederland kan werken. Mensen vinden het eerst vreemd, maar het voelt uiteindelijk volkomen normaal.
Een totaalverbod op alcohol is echter niet haalbaar, zegt Van Hasselt. Er is geen enkel voorbeeld waar dat succesvol is geweest. Wat wel werkt, is een combinatie van regels, campagnes en preventie. Te veel nadruk ligt nu op bewustwording, terwijl strengere regels cruciaal zijn.
Zo heeft Schotland een minimumprijs voor alcohol ingesteld, wat effectief blijkt te zijn in het terugdringen van consumptie. Ook reclameverboden kunnen bijdragen aan een daling van het alcoholgebruik, omdat ze mensen minder beïnvloeden om te drinken.
Steeds meer Nederlanders staan open voor strengere regels. Dit geeft hen meer controle over hun keuzes en vermindert de invloed van reclame. De vraag blijft of alcohol over tien of twintig jaar nog in de supermarkt zal liggen. Wat denk jij: is het tijd voor verandering?
Bron: NPO 3
